Arazi aracı hüvviyetindeki araçların hız sınırının arttırılamasına muhalefet eden bir davaya dair bir Danıştay kararı

Danıştay kararı

Dairesi Karar Yılı Karar No Esas Yılı Esas No Karar Tarihi SEKİZİNCİ DAİRE 2004 3909 2003 3527 19/10/2004

MOTORLU ARAÇLAR VE RÖMORKLARI TİP ONAYI YÖNETMELİĞİNDE M1G OLARAK TANIMLANAN VE HALK ARASINDA 4X4 OLARAK BİLİNİN ARAÇLARIN GELİŞMİŞ GÜVENLİK DONANIMLARINA SAHİP OLMALARI GÖZÖNÜNE ALINARAK HIZ SINIRLARI YÜKSELTİLEREK OTOMOBİL SINIFINDAKİ ARAÇLARLA AYNI DÜZEYE GETİRİLMESİNE İLİŞKİN DÜZENLEMEDE HUKUKA VE MEVZUATA AYKIRILIK BULUNMADIĞI HK.< Davacı : Av.... Davalılar : 1- İçişleri Bakanlığı 2- Bayındırlık ve İskan Bakanlığı 3- Ulaştırma Bakanlığı Davanın Özeti : 05.07.2003 gün ve 25159 sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren Karayolları Trafik Yönetmeliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmeliğin 4. maddesinin iptali istemidir. Savunmaların Özeti : Sözkonusu araçların emniyet kemeri, abs, airbag gibi son derece gelişmiş araç güvenlik donanımlarının olduğu, Karayolları Trafik Yönetmeliğinde yapılan değişiklikle bunların hız sınırlarının otomobil sınıfındaki diğer araçların seviyesine getirildiği, arazi araçlarındaki hız sınırının artırılıp diğerlerinin artırılmamasında eşitliğe aykırı bir durum bulunmadığı öne sürülerek, davanın reddi gerektiği savunulmaktadır. Danıştay Tetkik Hakimi Erkan DEMİRTAŞ'ın Düşüncesi : Davanın reddi gerektiği düşünülmektedir. Danıştay Savcısı Radiye TİRYAKİ'nin Düşüncesi : Dava, MI MIG taşıtı jeep cinsi aracın hız sınırını yerleşim yeri dışında 70 km.den 90 km.ye, otoyolda 90 km.den 120 km.ye çıkaran 5.7.2003 günlü 25259 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan Karayolu Trafik Yönetmeliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmeliğin 4.maddesinin can ve mal güvenliği yönünden uygun olmadığı, diğer araçların hız limitinde artış yapılmazken, arazi araçlarında yapılmasının eşitlik ilkesiyle bağdaşmadığ iddiasıyla anılan yönetmelik maddesinin iptali istemiyle açılmıştır. Dosyanın incelenmesinden, Motorlu Araçlar Römorkları Tip Onay ve Karayolları Trafik Yönetmelikleri uyarınca, kamuoyunda 4x4 jeep olarak addolunan taşıtların MIG sınıfı araç olarak isimlendirildiği bu tip araçların teknik özellikleri gereği, Karayolları Trafik Yönetmeliğinin 100.maddesindeki hız tablosunun, 6.sırasının dava konusu yönetmeliğin 4.maddesi ile belirlendiği anlaşılmaktadır. Hız sınırı arttırılan bu araçların emniyet kemeri, abs, airbag gibi son derece gelişmiş araç güvenlik donanımlarına sahip olduklarının anlaşılması karşısında, teknik özellikleri gözönüne alınarak yerleşim yeri içindeki hız sınırının sabit bırakılması suretiyle, yerleşim yeri dışında ve otoyolda hız sınırlarının artırılarak, otomobil sınıfından araçlarla ayni seviyeye getirilmesine ilişkin düzenlemede hukuka ve mevzuata aykırılık görülmemiştir. Ayrıca, arazi araçlarında hız sınırlarının artırılıp diğer araçlarda artırılmamasında eşitliğe aykırı bir durum bulunmamaktadır.Zira eşitlik esası, ayni nitelikte ve statüde bulunan kişiler veya objeler için geçerlidir. Açıklanan nedenlerle hukuki dayanaktan yoksun davanın reddi gerekeceği düşünülmektedir. TÜRK MİLLETİ ADINA Hüküm veren Danıştay Sekizinci Dairesince davacının dava ehliyeti bulunduğuna oyçokluğu ile karar verilerek işin gereği görüşüldü: Dava; 05.07.2003 gün ve 25159 sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren Karayolları Trafik Yönetmeliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmeliğin 4. maddesinin iptali isteminden doğmuştur. 05.07.2003 gün ve 25159 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan Yönetmeliğin 4. maddesi uyarınca, Karayolları Trafik Yönetmeliğinin 100. maddesinin hız tablosunun birinci sırası aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir; "Araç Cinsi Yerleşim Yeri Yerleşim yeri Oto Yolda İçinde Dışında Otomobil, M1, M1G 50 90 120" Motorlu Araçlar ve Römorkları, Tip Onayı Yönetmeliğinde, M sınıfı araçlar en az dört tekerlekli, motorlu yolcu taşıma amaçlı araçlar olarak belirlenmiş, M1 sınıfının ise; sürücü dışında en fazla sekiz kişilik oturma yeri olan yolcu taşımaya yönelik motorlu araçlar olduğu belirtilmiştir. Karayolları Trafik Yönetmeliğinde de benzer hüküm bulunmaktadır. Öte yandan, Motorlu Araçlar ve Römorkları, Tip Onayı Yönetmeliğinde; Arazi tipi araçlar (G Sembollü ) 4. sırada sayılmıştır. Aynı Yönetmeliğin 4.6. Birleşik isimlendirme başlığı altında M sınıfı ve N sınıfı olup da arazi tipi kullanıma uygun araçların "G" Sembolünün "M" Sembolü veya "N" sembolü ile birleşik kullanılacağı hükmü mevcuttur. Yönetmelikte M1G olarak tanımlanan ve halk arasında 4x4 olarak bilinen araçların, ileri teknolojik özelliklere, bu kapsamda abs, airbag, emniyet kemeri gibi gelişmiş güvenlik donanımlarına sahip olmaları gözönüne alınarak, yerleşim yeri içindeki hız sınırı aynen muhafaza edilmek suretiyle, yerleşim yeri dışında ve otoyolda hız sınırları yükseltilerek, otomobil sınıfındaki araçlarla aynı düzeye getirilmesine ilişkin düzenlemede hukuka ve mevzuata aykırılık bulunmamaktadır. Açıklanan nedenlerle davanın reddine, yargılama giderlerinin davacı üzerinde bırakılmasına, 19.10.2004 gününde esasta oyçokluğu ile karar verildi. AZLIK OYU Otomobillerden daha fazla ağırlık ve hacme sahip olan ve esasen arazi taşıtı olan araçların, hız sınırının arttırılmasını gerekli kılacak herhangi bir neden bulunmaksızın getirilen düzenlemede trafik güvenliği ve kamu yararına uyarlık bulunmadığından, dava konusu düzenlemenin iptali gerektiği oyuyla, aksi yönde oluşan çoğunluk kararına katılmıyoruz. AZLIK OYU 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Yasasının 2/1-a maddesinde, idari işlemler hakkında yetki, şekil, sebep, konu ve maksat yönlerinden biri ile hukuka aykırı olduklarından dolayı iptalleri için menfaatleri ihlal edilenler tarafından açılan iptal davaları idari dava türleri arasında sayılmış ve bu madde ile iptal davasının subjektif ehliyet koşulu "menfaat ihlali" olarak belirlenmiştir. İptal davalarının hukuki nitelikleri göz önüne alındığında, idare hukuku alanında tek taraflı irade açıklamasıyla kesin ve yürütülmesi zorunlu nitelikte tesis edilen işlemlerin, ancak bu idari işlemlerle kişisel, meşru ve güncel bir menfaat ilgisi olanlar tarafından iptal davasına konu edilebileceğinin kabulü zorunludur. Yukarıda belirlenen kişisel, meşru ve güncel bir menfaat alakasının varlığı taraf ilişkisinin kurulmasında yeterli sayılmakta ve bu husus davanın niteliğine ve özelliğine göre belirlenmektedir. Dava konusu düzenleme ile davacı arasında güncel, kişisel ve meşru bir menfaat ilişkisinin bulunduğundan söz edilemeyecektir. Bu durumda, davanın öncelikle ehliyet yönünden reddi gerekeceği görüşüyle çoğunluk kararına usul yönünden katılmıyorum. YÖ/ŞGK

Kaynak için tıklayın